Een portret is een afbeelding waarop een persoon herkenbaar is afgebeeld. Dat kan zijn omdat het gezicht van deze persoon is afgebeeld, maar ook omdat de persoon een typerende lichaamshouding heeft. Het gaat erom dat het publiek de geportretteerde persoon mogelijk herkent. Ook een spotprent of een afbeelding van een lookalike kunnen een portret zijn. Het portretrecht geldt tot tien jaar na het overlijden van de geportretteerde persoon.
Er wordt in de wet onderscheid gemaakt tussen een portret dat in opdracht is gemaakt (bijvoorbeeld een privé fotoshoot) en een portret dat niet in opdracht is gemaakt (bijvoorbeeld een persfoto).
Bij een portret dat in opdracht is gemaakt komt het auteursrecht toe aan de fotograaf als maker, maar is wel altijd toestemming nodig van de geportretteerde voor publicatie door de fotograaf. De geportretteerde mag van het portret kopieën maken voor eigen gebruik en het portret in beperkte mate gebruiken voor publicaties in een nieuwsblad of tijdschrift, mits de naam van de fotograaf wordt vermeld. Voor commercieel gebruik heeft de geportretteerde toestemming nodig van de fotograaf.
Een portret dat niet in opdracht is gemaakt, mag in beginsel door de fotograaf openbaar worden gemaakt. Dat betekent dat bijvoorbeeld een persfoto van een volle trein waarop mensen herkenbaar staan afgebeeld onder de kop ‘topdrukte in treinen’, in beginsel mag worden gepubliceerd. Dit is alleen anders indien de geportretteerden een redelijk belang hebben om zich tegen openbaarmaking te verzetten.
Een redelijk belang is meestal een privacybelang. Het privacybelang is een zwaarwegend belang dat steeds dient te worden afgewogen tegen het belang van de informatievrijheid. De uitkomst van deze belangenafweging verschilt per geval. Relevante omstandigheden zijn onder andere de nieuwswaarde van de foto waarop de geportretteerde staat afgebeeld, de bekendheid van de persoon in kwestie en de context van de publicatie. Bepalende factor is met name de bijdrage die de publicatie levert aan het publieke debat.
Bij Rensen advocaten kunnen wij u bijstaan in geschillen omtrent het portretrecht:
- Uw portret wordt zonder uw toestemming gebruikt. U meent dat uw privacy wordt geschonden en u wenst dat de betreffende afbeelding offline wordt gehaald. Of u wenst bijvoorbeeld een passende compensatie te ontvangen;
- U bent fotograaf of bijvoorbeeld uitgever van een tijdschrift en u wordt gesommeerd om een afbeelding offline te halen. U bent het hier niet mee eens.