Indien er geen testament door de overleden persoon is gemaakt, dan bepaalt de wet wie erfgenamen zijn. Dit heet ook wel het versterferfrecht.
De erfgenamen zijn in de wet in vier groepen ingedeeld. De eerste groep bestaat uit de (niet van tafel en bed gescheiden) echtgenoot en de kinderen. De tweede groep zijn de ouders en broers en zusters van de overledene. De grootouders vormen de derde groep. De vierde groep vormen de overgrootouders. Er wordt eerst gekeken of er erfgenamen in de eerste groep zijn. Als dat zo is, dan komen de tweede en volgende groepen niet meer aan de beurt. In beginsel erft iedere erfgenaam (behoudens in de tweede groep bij halfbroers of – zussen) een gelijk deel.
Als de erfgenamen behoren tot de eerste groep (echtgenoot en kinderen), dan geldt sinds 2003 de wettelijke verdeling. Kort gezegd houdt dit in dat de overledene echtgenoot van rechtswege alle goederen van de nalatenschap verkrijgt. De kinderen krijgen geen goederen, maar krijgen een geldvordering ten laste van deze echtgenoot (vaak: de andere ouder). De hoogte van de geldvordering is gelijk aan de waarde van het erfdeel van het kind. In de situatie dat bijvoorbeeld vader overlijdt en moeder en drie kinderen achterblijven, verkrijgt moeder van rechtswege het vermogen van vader, terwijl de kinderen allemaal ¼ deel van het vermogen van vader erven. Dit deel wordt ook wel het kindsdeel genoemd. Dit kindsdeel is vanwege de wettelijke verdeling pas opeisbaar op het moment dat ook de tweede ouder overlijdt (uitzonderingen daargelaten).
Is er al een eerste ouder overleden en overlijdt nu de tweede ouder (zonder dat deze opnieuw gehuwd is), dan zijn alleen de kinderen erfgenamen. In dat geval is het erfdeel direct opeisbaar. Indien er bijvoorbeeld drie kinderen overblijven, wordt de erfenis door drie gedeeld. Ieder van de kinderen ontvangt 1/3 deel van de nalatenschap. Het kindsdeel is dan dus gelijk aan 1/3 deel van de nalatenschap.
Veel cliënten hebben vragen over deze wettelijke verdeling. Daarbij kunnen wij u uiteraard helpen.
Zie ook het artikel “De wettelijke verdeling bij nalatenschappen” https://erfrechtexperts.nl/2019/08/14/wettelijke-verdeling-nalatenschappen-erfrecht-advocaat-erfrecht.